WPROWADZENIE

Świadczenia w Polsce. W naszym kraju świadczeniami na dzieci zajmuje się kilka instytucji. Zapoznanie się z przedmiotem ich działania, zaowocuje wiedzą w zakresie: gdzie, kiedy, na jakich warunkach i w końcu jak wnioskować o dane świadczenie na dzieci w Polsce. W razie pytań zachęcam do komentowania.

1. 500+ / 800+
2. RODZINNY KAPITAŁ OPIEKUŃCZY
3. ZASIŁEK RODZINNY Z DODATKAMI
4. ŚWIADCZENIE RODZICIELSKIE
5. ŚWIADCZENIA OPIEKUŃCZE
6. POZOSTAŁE ŚWIADCZENIA KOORDYNACYJNE
7. INNE ŚWIADCZENIA DLA RODZIN

Pomoc z polskimi świadczeniami na dzieci? To możliwe – kliknij.

500+ / 800+

Świadczenie wychowawcze 500+ (od stycznia 2024 roku 800+) istnieje w Polsce od 1 kwietnia 2016 roku. W tym czasie nastąpiło szereg zmian w programie. Obecnie funkcjonuje na określonych zasadach.

Wnioski składa się na okresy zasiłkowe trwające od 01.06. danego roku do 31.05. roku następnego. Instytucją właściwą w zakresie złożenia wniosku jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Świadczenie podlega koordynacji świadczeń i jest tzw. świadczeniem gwarantowanym – przysługuje od 01.06.2022 roku bez względu na wspólnotowe zasady pierwszeństwa do wypłaty świadczeń. W przypadku wystąpienia elementu koordynacji, część zadań realizuje Wojewoda.

• kwota świadczenia: 500 zł (od 01.01.2024 – 800 zł) miesięcznie na każde dziecko;
• brak kryterium dochodowego;
• przysługuje do ukończenia 18 roku życia dziecka;
• zawsze należy złożyć wniosek;
• strona do złożenia wniosku: zus.pl
• cała procedura odbywa się online.

Zobacz także:

500+ to 800+ od 2024 roku

Wniosek o 800 plus 24-25 od lutego

RODZINNY KAPITAŁ OPIEKUŃCZY

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (RKO) istnieje w Polsce od 01.01.2022 roku. Jest dodatkowym wsparciem dla rodziców dzieci w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia – w łącznej kwocie 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko. Wnioskodawca decyduje czy chce pobierać RKO przez rok w kwocie 1000 zł miesięcznie, czy też dwa lata w kwocie 500 zł miesięcznie.

Wniosek składa się w ZUS na 90 dni przed ukończeniem przez dziecko 12. miesiąca życia, a najpóźniej 30 dni po tym fakcie. Wszelkie opóźnienia w tym zakresie zmniejszają kwotę możliwą do przyznania. Świadczenie to podlega koordynacji świadczeń i przysługuje w Polsce bez względu na wspólnotowe zasady pierwszeństwa – jest świadczeniem gwarantowanym. W przypadku wystąpienia elementu koordynacji, część zadań realizuje Wojewoda.

W ramach programu, na pierwsze dziecko przewidziano dofinansowanie do opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna – jego maksymalna wysokość to 400 zł miesięcznie. Wsparcie to przekazywane jest bezpośrednio do placówki oświatowej i nie podlega koordynacji.

• kwota świadczenia: 500 zł miesięcznie przez okres dwóch lat lub 1000 zł miesięcznie przez rok na drugie i kolejne dziecko;
• brak kryterium dochodowego;
• przysługuje od 12. do 35. miesiąca życia dziecka;
• zawsze należy złożyć wniosek;
• strona do złożenia wniosku: zus.pl
• cała procedura odbywa się online.

Uwaga: Od 1 października 2024 r. rodzinny kapitał opiekuńczy zostanie zastąpiony świadczeniem aktywnie w domu z nowego programu Aktywny Rodzic – szczegóły tutaj.

ZASIŁEK RODZINNY Z DODATKAMI

Świadczenia w Polsce. Zasiłek rodzinny z dodatkami to najstarsza forma wsparcia rodziny w Polsce. Obecnie jego znaczenie zostało mocno zmarginalizowane, gdyż w celu jego uzyskania stosuje się niskie i od wielu lat nie aktualizowane kryterium dochodowe (674 zł lub 764 zł miesięcznie na osobę).

Dodatkowo upowszechniły się formy wsparcia z zakresu świadczeń wychowawczych – 500+ i RKO, gdzie takie kryterium nie obowiązuje. Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko 18. roku życia lub powyżej tego wieku – na określonych zasadach, pod warunkiem nauki w szkole publicznej lub szkole wyższej.

Przyznaje się go na okresy zasiłkowe, trwające od 01.11 danego roku do 31.10 roku następnego. Wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego składa się w swoim urzędzie gminy lub miasta – istotne znaczenie ma tutaj miejsce zamieszkania. Można go także złożyć online, trafi on wtedy do właściwej instytucji. Świadczenie to podlega koordynacji świadczeń – obowiązują wspólnotowe zasady pierwszeństwa. W przypadku wystąpienia elementu koordynacji, część zadań realizuje Wojewoda.

• kwota świadczenia: 95 zł na dziecko do ukończenia 5 roku życia; 124 zł na dziecko powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 lat; 135 zł na dziecko powyżej 18 lat do ukończenia 24 roku życia;
• obowiązuje kryterium dochodowe: 674 zł lub 764 zł miesięcznie na osobę;
• przysługuje nawet do ukończenia 24 roku życia dziecka;
• wniosek powinno się składać, jeśli spełnia się kryterium dochodowe;
• strona do złożenia wniosku: mrips.gov lub we właściwym ośrodku miejskim / gminnym w formie papierowej;
• procedura co do zasady odbywa się w formie papierowej, chociaż istnieje możliwość złożenia wniosku online.

W przypadku uprawienia do zasiłku rodzinnego, istnieje możliwość uzyskania następujących dodatków:

• dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego;
• dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania;
• dodatek z tytułu urodzenia dziecka;
• dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej;
• dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;
• dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka;
• dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.

Wszelkie szczegóły znajdują się na stronie gov.pl

ŚWIADCZENIE RODZICIELSKIE

Świadczenia w Polsce. Świadczenie rodzicielskie istnieje w Polsce od 01.01.2016 roku. Nazywane jest także jako „kosiniakowe”, od nazwiska pomysłodawcy tego rozwiązania. Ma ono na celu wsparcie rodzin z dziećmi w okresie od urodzenia dziecka, gdy rodzic nie jest uprawniony do pobierania zasiłku macierzyńskiego. Innymi słowy wnioskodawcą powinna być osoba nieaktywna zawodowo lub pobierająca zasiłek dla bezrobotnych w momencie urodzenia dziecka. Kwota świadczenia rodzicielskiego to 1000 zł miesięcznie, pobieranego przez min. 52 tygodnie od urodzenia dziecka lub więcej – w przypadku opieki nad większą ilością dzieci.

Wniosek trzeba złożyć w terminie 3 miesięcy od urodzenia dziecka, aby wypłata świadczenia była realizowana od dnia urodzenia dziecka. Składa się go w swoim urzędzie gminy lub miasta – istotne znaczenie ma tutaj miejsce zamieszkania. Można go także złożyć online, trafi on wtedy do właściwej instytucji. Świadczenie to podlega koordynacji świadczeń – obowiązują wspólnotowe zasady pierwszeństwa.

Warto podkreślić, że świadczenie rodzicielskie należy do osobnego koszyka świadczeń w myśl zasad wspólnotowych i nie można porównywać jego kwoty do najbardziej znanych świadczeń zagranicznych, takich jak np. Kindergeld, a odpowiedników w danym kraju wspólnotowym – dla Niemiec będzie to Elterngeld. W przypadku wystąpienia elementu koordynacji, część zadań realizuje Wojewoda.

• kwota świadczenia: 1000 zł miesięcznie przez rok – lub dłużej w określonych przypadkach;
• brak kryterium dochodowego – istnieje kryterium aktywności zawodowej;
• przysługuje od urodzenia dziecka;
• wniosek powinno się składać, jeśli spełnia się warunki;
• strona do złożenia wniosku: mrips.gov lub we właściwym ośrodku miejskim / gminnym w formie papierowej;
• procedura co do zasady odbywa się w formie papierowej, chociaż istnieje możliwość złożenia wniosku online.

Wszelkie szczegóły znajdują się na stronie gov.pl

ŚWIADCZENIA OPIEKUŃCZE

Świadczenia w Polsce. W skład świadczeń opiekuńczych wchodzą zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne (na starych i nowych zasadach od 01.01.2024) oraz specjalny zasiłek opiekuńczy (do 31.12.2023). Świadczenia te związane są z niepełnosprawnością. Podlegają koordynacji świadczeń do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Nową formą wsparcia dla osób niepełnosprawnych po ukończeniu 18 roku życia jest świadczenie wspierające.

Informacje na temat reformy świadczeń opiekuńczych od 01.01.2024 r. w artykule: Zmiany w świadczeniach opiekuńczych

Ze względu na określoną specyfikę świadczeń opiekuńczych, każdy przypadek należy rozpatrywać w zależności od sytuacji. Dlatego zachęcam do pozyskania konkretnych informacji na stronie rządowej gov.pl i zadawania pytań w razie ewentualnych wątpliwości.

POZOSTAŁE ŚWIADCZENIA KOORDYNACYJNE

Koordynacji świadczeń podlegają jeszcze zasiłek dla opiekuna (do 31.12.2023) oraz jednorazowe świadczenie „za życiem”.

INNE ŚWIADCZENIA DLA RODZIN

Świadczenia w Polsce. W polskim systemie świadczeń społecznych na rzecz rodziny istnieje jeszcze szereg innych form wsparcia uwzględniających potrzeby rodzin. Świadczenia te nie podlegają koordynacji świadczeń na dzieci – nie trzeba martwić się, że w sytuacji koordynacyjnej ich odpowiedniki przysługują w innym kraju wspólnotowym.

Najpopularniejszym świadczeniem z tej kategorii jest realizowane i wypłacane przez ZUS świadczenie dobry start tzw. „300+”, które przyznawane jest jako jednorazowe, coroczne wsparcie w kwocie 300 zł na dziecko w związku z rozpoczynającym się rokiem szkolnym. Przysługuje na dziecko uczące się w szkole, aż do ukończenia przez nie 20. roku życia. Na dziecko niepełnosprawne, uczące się w szkole, świadczenie przysługuje do ukończenia przez nie 24. roku życia. Nie obowiązuje kryterium dochodowe.

Inne, określone formy pomocy, z reguły możliwe są do uzyskania w miejskich lub gminnych instytucjach, zajmujących się świadczeniami na dzieci lub pomocą społeczną. Oprócz programów, które ustawowo realizowane są z budżetu centralnego np. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka tzw. „becikowe” czy fundusz alimentacyjny, zdarzają się takie, które występują wyłącznie na terenie danej jednostki administracyjnej. Można do nich zaliczyć np. „becikowe samorządowe”, czy też konkretne programy uchwalone i realizowane w ramach specyfiki konkretnej gminy.

Na łamach serwisu będę starał się systematycznie opisywać ww. programy, jednakże na tę chwilę warto zainteresować się możliwością ich pozyskania na stronie konkretnej instytucji gminnej, właściwej dla miejsca zamieszkania.

Autor: Radosław Orzechowski